Σήμερα , 13 Σεπτεμβρίου 2021, το φωτεινό δωμάτιο της λογοτεχνίας, φιλοξενεί τον Συγγραφέα / ποιητή και αγωνιστή κ. Μανώλη Α. Κατσούλη
Λίγα λόγια γνωριμίας
Ο Μανώλης Α. Κατσούλης, γεννήθηκε τον Γενάρη του 1951 στην Αθήνα. Είναι έγγαμος πατέρας, τεσσάρων παιδιών. Οι γονείς του, συμμετείχαν στην αντίσταση κατά των Γερμανών κατακτητών την περίοδο 1940 – 1944. Κατά τη δικτατορία, συστρατεύεται με δυο φίλους του σε οργάνωση, που κατά τη διάρκεια αντιστασιακής αποστολής τους, δολοφονούνται απ’ το καθεστώς. Σχεδόν ταυτόχρονα, το 1971, έκδωσε την πρώτη του ποιητική συλλογή με τίτλο «ΣΤΟΧΑΣΜΟΙ», προσπαθώντας να εκφράσει τους πόθους, τους στόχους και τα οράματά του, απ’ τη νεανική του ηλικία, για μια Ελλάδα δημοκρατική κι ελεύθερη. Από μικρός, είχε τη μανία να σκαρώνει έμμετρο αλλά και διηγηματικό, σχεδόν πάντα λυρικό λόγο, σε σχολικές και τοπικές εφημερίδες. Ορισμένα ποιήματά του, ο ίδιος τα μελοποιούσε για να γίνουν τραγούδια του νέου κύματος που άνθιζε στην εφηβεία του. Ποιήματα, με τη δική του προικισμένη και ξεχωριστή λυρική διάθεση, που απεικονίζουν τον εσωτερικό του κόσμο, στρέφονται, άλλα συμβολικά κι άλλα ευθεία, ενάντια στις κατεστημένες ιδέες αλλά και στο δικτατορικό καθεστώς, χτυπώντας ταυτόχρονα τα ρυθμικά τύμπανά τους για μια νέα κοινωνία με ιδεολογική καθαρότητα, απαλλαγμένη από φανατικές αγριότητες. ΑΠΟΛΟΓΙΑ Τι κι αν έχασα τον πόλεμο; Τι κι αν απ’ τη φυλή μου χάθηκαν πολλοί; Είχα νικήσει απ’ την αρχή, όταν έπεσαν οι πρώτες σφαίρες. Ο Γιαν Πάλαντς, ήταν Τσέχος φοιτητής, σύμβολο της αντίστασης κατά των Σοβιετικών εισβολέων στην Τσεχοσλοβακία, ο οποίος το 1968 αυτοπυρπολήθηκε. Στην τσάντα του βρέθηκε ένα σημείωμα, γραμμένο σε μαθητικό τετράδιο, που έγραφε: «Επειδή οι λαοί μας βρίσκονται στα πρόθυρα της απελπισίας, αποφασίσαμε να διαμαρτυρηθούμε για να ξυπνήσουμε τη λαϊκή συνείδηση….». Ο Μανώλης Κατσούλης, παρά τις απαγορεύσεις και τη σκληρή λογοκρισία που επέβαλε το δικτατορικό καθεστώς, σ’ ένα ακόμα απ’ τα ποιήματά του, υμνεί αυτόν τον αγωνιστή που πέθανε για την ελευθερία του λαού του.
ΓΙΑΝ ΠΑΛΑΝΤΣ … Όσο κι αν όμως οι ληστές να μας κρατούν σκλάβους, όσο κι αν θέλουν, με τη φωτιά που άναψες εσύ, Γιαν Πάλαντς, εσύ και μύριοι άλλοι που προηγήθηκαν, αλλά και που θα ακολουθήσουν, απ’ τα σκοτάδια της σκλαβιάς, τις ελευθερίες των λαών μας, με τα σκοινιά που τις κρατούν δεμένες, τον Ήλιο απ’ τη δύση θα τραβούν και θ’ ανατέλλουν. Νόμος: Φωτιά και Φως να ’ναι αγκαλιά. Το 1973 διακόπτει τις σπουδές του και παρουσιάζεται στο στρατόπεδο νεοσυλλέκτων της Τρίπολης. Απολύεται απ’ το στρατόπεδο του Πυροβολικού στον Έβρο. Το 1984 διορίζεται στο Υπουργείο Μεταφορών και Επικοινωνιών, Διπλωματούχος Μηχανολόγος Εργοδηγός, εκλέγεται πρόεδρος στην Πανελλήνια Ένωση Εργαζομένων ΚΤΕΟ της χώρας και αντιπρόεδρος της ομοσπονδίας του ΥΠ.Μ.Ε. Παράλληλα με τη λογοτεχνική του ενασχόληση, αρθρογραφεί για εξειδικευμένα θέματα, όπως είναι η Οδική Ασφάλεια και η Αντιρύπανση. Ασχολείται με τη στατιστική ανά περιοχή· της συμπεριφοράς των οδηγών, της ποιοτικής κατάστασης των οχημάτων και των προβλημάτων του οδικού δικτύου. Γνώστης των προβλημάτων της Ανατολικής Αττικής, αρθρογραφεί στον τοπικό και ημερήσιο Τύπο. Συμμετέχει στην έκδοση των εφημερίδων, «ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΟΣ ΤΥΠΟΣ» και «ΑΛΛΑΓΗ ΓΛΥΚΩΝ ΝΕΡΩΝ». Το 1994 – 2002 εκλέγεται Δήμαρχος στον Δήμο των Γλυκών Νερών Αττικής, τον οποίον οργανώνει, αναμορφώνει κι εξοπλίζει μ’ επιτυχία, με μεγάλα τεχνικά έργα. Σε διεθνές επίπεδο συνεργάζεται με παγκόσμιους φορείς: (Κύπρο, Ευρωπαϊκή Ένωση, Βαλκάνια, Καναδά, Αμερική) για την ειρήνη, τη διεθνή αλληλεγγύη, την προστασία του περιβάλλοντος και ιδιαίτερα εναντίον του πυρηνικού εργοστασίου στο Ακουγιού της Τουρκίας. Κατά τη διάρκεια της θητείας του, αρχαιολογικές ανασκαφές, φέρνουν στο φως Μυκηναϊκό νεκροταφείο με δεκάδες λακοειδείς τάφους και τουλάχιστον έναν μεγάλο Θολωτό Τάφο με τεράστιο δρόμο στην περιοχή Φούρεσι των Γλυκών Νερών. Με παραστάσεις του, στα αρχαιολογικά συμβούλια, στα υπουργεία, στις δικαστικές αίθουσες και με κινητοποιήσεις των κατοίκων που φτάνουν να κάνουν εικονικές ανασκαφές, καταφέρνει να σώσει το αρχαίο μνημείο προσωρινά. Δυστυχώς μετά απ’ την οκταετή θητεία του στον Δημαρχιακό θώκο, οι αρχαιολόγοι αφανίζουν τον αρχαίο τάφο, αφού δίνουν άδεια και χτίζεται πολυώροφη οικοδομή πάνω σ’ αυτόν. Η Αττική χάνει έναν Θολωτό, και όχι μόνον, Μυκηναϊκό τάφο στο μέγεθος του τάφου του Αγαμέμνονα. Το 2002 εκδίδεται απ’ τις εκδόσεις Καστανιώτη το βιβλίο του: «Ο άνθρωπος – λύκος», που επανεκδόθηκε απ’ τις εκδόσεις ΟΣΤΡΙΑ το 2020 κι επίσης τον ίδιο χρόνο εκδίδεται απ’ τις εκδόσεις ΟΣΤΡΙΑ το βιβλίο: «Ο Χρονοταξιδιώτης στον Ήλιο του Μεσονυκτίου». Μετά από 50 γεμάτα χρόνια ενασχόλησής του με τη λογοτεχνία, σαν το κύμα της θάλασσας που ήταν και η αγαπημένη του πλατφόρμα, ο καμβάς που έστηνε να εξελίσσονται με το πνεύμα της αγάπης αλλά και της εξέγερσης οι στίχοι του, τα ποιήματά του πηγαινοερχόντουσαν σε διάφορες κατευθύνσεις, έχοντας να κάνουν βέβαια με τα ιστορικά, πολιτικά, οικολογικά και κοινωνικά ζητήματα, που απασχολούσαν τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο την πατρίδα του αλλά και τον κόσμο γενικότερα. «Τα μάτια σου μοιάζουν με τα βότσαλα που αλλάζουν χρώμα, ανάλογα με το ποιος τα χαϊδεύει, το κύμα της ακρογιαλιάς ή οι αχτίδες του Ήλιου». Με εικόνες και παραστάσεις, αλλά και με συνεχείς ανατροπές, ταυτίζει τον εαυτό του με τον στίχο, λατρεύει την ομορφιά και τον έρωτα και τοποθετεί την τέχνη πάνω απ’ την πολιτική του σταδιοδρομία κι οτιδήποτε άλλο. Άλλοτε, τον συνεπαίρνει η προσπάθεια να περιγράψει ρομαντικά, με ευαισθησία και μ’ αισθησιασμό, τα γεγονότα που συνέπλεκαν η φαντασία και το όραμα με το θυμητικό του, τονίζοντας με την ένταση των συναισθημάτων του την ομορφιά αλλά και την ασχήμια, όπου την ανακαλύπτει. Άλλοτε, με ποιητικό, ιδεολογικό, φιλοσοφικό πάθος και προβληματισμό, ψάχνοντας τις αλήθειες και τα μυστικά που έκρυβε ο χωρόχρονος απ’ τις αισθήσεις του, κατέφευγε στον ασαφή συμβολισμό, αφήνοντας ανοιχτές τις κερκόπορτες του υλικού και ιδεατού κόσμου. Είναι βέβαιο, η χαραυγή του εικοστού πρώτου αιώνα, που ακολουθούσε τους ρυθμούς των ανατροπών και του πειραματισμού του εικοστού αιώνα, στην παγκόσμια ποίηση πως τον έχουν επηρεάσει. Περισσότερο τον εκφράζει η ποίηση στην Αρχαία Ελλάδα αλλά και το Κίνημα του Συμβολισμού, που ξεκίνησε τον δέκατο ένατο αιώνα στη Γαλλία με αισθητισμό, κι αναπτύχθηκε σ’ όλο τον κόσμο με την ξεχωριστή του εκδοχή από χώρα σε χώρα, π.χ στη Γερμανία, ο Φρίντριχ Νίτσε κυριαρχεί και φιλοσοφεί, κτίζοντας το σπίτι του υπεράνθρωπου, στη Ρωσία οι ποιητές προσανατολίζονται να ψάχνουν τα μυστικά του κόσμου και να δημιουργούν κοινωνικές ανατροπές. Όσο αυξάνονται πληθυσμιακά οι χώρες, αναπτύσσεται η ταχύτητα και κυριαρχεί ο τεχνολογικός πολιτισμός, εξαπλώνονται και παγκοσμιοποιούνται οι παράλογοι αιματηροί πόλεμοι, καταστρέφεται το περιβάλλον και λιγοστεύουν οι γήινοι πόροι, αρχίζουν τα ψυχολογικά προβλήματα, μεγαλώνει ο φόβος, η μοναξιά, ο ατομικισμός, απομακρύνεται ο ρομαντισμός και η ποίηση εισέρχεται στην υπηρεσία των υπαρξιακών ζητημάτων. Η ψυχανάλυση, το υποσυνείδητο και ο ρητορικός επαναστατικός λόγος, ανάλογα με τη χώρα και τα προβλήματά της, εγκαθίσταται στους στίχους και διαμορφώνουν γενικότερα και προσανατολίζουν την τεχνοτροπία του λογοτεχνικού έργου. Βέβαια, διάφορα μικρά κινήματα, πολλές φορές εθνικής εμβέλειας, προσπαθούν να διαφοροποιηθούν υπό τη σκιά του γενικότερου λογοτεχνικού κλίματος. Για παράδειγμα παλαιότερα, το 1905, Ρώσοι και Ιταλοί ποιητές, που ονομάστηκαν Φουτουριστές, απέρριψαν τη λογική κατασκευή προτάσεων και σύνταξης, καθώς και την παραδοσιακή γραμματική. Παρουσίαζαν συχνά για ποίηση, μία ασυνάρτητη σειρά από λέξεις γδυμένες απ’ το νόημά τους και χρησιμοποιημένες μόνο και μόνο για την επιρροή που εξασκούσε στον αναγνώστη ο ήχος τους. Αυτό βέβαια κράτησε για λίγο αλλά επηρέασε τελικά την ποίηση και πολλές άλλες τέχνες μέχρι και σήμερα. Διάφορες θεωρίες, προσανατολίστηκαν μέσ’ απ’ την ποίηση να δημιουργήσουν μια παγκόσμια γλώσσα. Καταργούν εντελώς τις ρομαντικές εικόνες και τις περιγραφές της φύσης. Εγκαταλείπουν· το στιχουργικό μέτρο, τις στροφές, την ομοιοκαταληξία, τον εσωτερικό ρυθμό, αφήνοντας περιθώρια για παρανοήσεις, ερασιτεχνικές δοκιμές και αδόκιμες πρωτοτυπίες. Σ’ όλη την ευρωπαϊκή ποίηση, παρατηρείται εξελικτικά η καθιέρωση του ελεύθερου στίχου, μ’ εξαίρεση τη Ρωσία, όπου σε γενικές γραμμές διατηρούν την παραδοσιακή ποίηση με κάποιες, όχι ουσιαστικές, παραλλαγές. Ο Μανώλης Κατσούλης, είναι λάτρης του Αρχαιοελληνικού Πολιτισμού, σε βαθμό που κάποιος έφορος της Β΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, τον κατηγορεί ότι είναι «προβληματικός και παθιασμένος με τις αρχαιότητες», δεν μπορεί να ξεπεράσει τον οχαδερφισμό του Νεοελληνικού κράτους και των υπνωμένων Ελλήνων απέναντι σ’ αυτόν τον πνευματικό θησαυρό. Έτσι, στα μυθιστορήματα και στα ποιήματά του, κάθε τόσο υψώνει καθάρια τη φωνή του, ενδυναμωμένη με την περίσσια φαντασία κι ευαισθησία του, για ν’ απαγγείλει στη σιγαλιά της νύκτας, την ώρα που σχεδόν τα πάντα κοιμούνται, ότι η παρακαταθήκη, τα κειμήλια, τα φυλακτά αυτού του αιώνιου Έθνους, βρίσκονται ή στην επιφάνεια, στο κάλλος, στη γοητεία, στη μαγεία αυτής της γης ή θαμμένα πριν από χιλιετηρίδες στο εσωτερικό της και περιμένουν να βγουν, άφθαρτα, προκλητικά παθιασμένα με την ομορφιά, στο φως. Η γραφίδα του, χρησιμοποιείται με τον καλύτερο τρόπο και δεν ξεχνά, ότι είναι πολύ σημαντικός όχι μόνο ως συγγραφέας αλλά και ως πολιτική και πολιτιστική προσωπικότητα. Κι ακόμη πως βρίσκεται πάνω σ’ αυτή τη δαντελωτή κατοικία των Θεών που πλέει χωρίς πυξίδα στ’ άπλετο γαλάζιο του ουρανού και της θάλασσας κι είναι ποτισμένη με ποίηση, τραγούδια και μ’ αίμα για την αγάπη, τον έρωτα και την ελευθερία. Έτσι κάθε τόσο ξαναζωντανεύει, μ’ έναν ξεχωριστό αλλά και πολλές φορές με δραματικό τρόπο, μορφές, ήθη κι έθιμα λησμονημένα στα ηλιοφώτιστα αλλά και σκοτεινά βάθη των περασμένων αιώνων. Το να μαζέψει όλη αυτή την ποιητική δουλειά σ’ ένα βιβλίο, κάνει το εγχείρημα να φαίνεται ακόμη πιο ενδιαφέρον, συγκρουσιακό και προκλητικό. Στην Ελλάδα κι όχι μόνον, πλέον, όλο και περισσότεροι, περιμένουν πολλά…
ΗΛΙΟΓΕΝΝΗΤΗ ΜΟΥ
Σ’ ένα ταξίδι πάνω στο κορμί σου,
θα λιάζομαι κι ας έχει σκοτάδι,
κρύο και βροχή.
Θα τραγουδώ για τη ζωή,
τον έρωτα, την αγάπη, την ειρήνη
κι ας πέφτουν δίπλα μας οι σφαίρες,
εμείς θα κάνουμε το θάνατο γιορτή
και η αγκαλιά σου θα είναι μια φλογίτσα στοργική,
σε φονικό απέραντο καμίνι.
Ηλιογέννητή μου, είσαι του ανέμου,
της αγάπης και του Ήλιου θυγατέρα.
Πάθος πρωτόγνωρο που συνεπαίρνει
και μαγεύει και μεθά την ύπαρξή μου.
Ένα γοργόφτερο κλαρί ανθισμένης μυγδαλιάς,
που αποπνέει ερωτική ευωδιά
και στροβιλίζεται στ’ άπειρο μαζί μου.
Ηλιογέννητή μου,
ένα αστέρι είσαι που κάνει πράξη
κάθε ευχή μου.
Παράδεισος με χίλια ωδικά πτηνά-αγγελάκια.
Ένα όνειρο απίθανο κι ωραίο,
μέσα σε λαμπερά νερά ασημοχρυσαφένια,
δροσιά από χείλη μεταξένια
που ενώθηκαν μ’ αιώνιο φιλί,
λοφίο ερωτικό, μεθυστικό, μοιραίο.
Μία ηλιαχτίδα με τρελό φως είσαι,
σαν πεταλούδα που πετά απ’ άνθος σ’ άνθος
κι εγώ ξοπίσω σου τρέχω να σε φτάσω
κι αγωνιώ τα ροδοστάλαχτα πολύχρωμα φτερά σου μη χαλάσω.
Ηλιογέννητή μου,
σαν δυο άστρα αγκυροβολημένα δίπλα δίπλα
είναι οι καρδούλες μας,
που λαμπυρίζουν μες στη νύχτα.
Δυο σύννεφα που παίζουν κρυφτό
με τ’ αργυρό ολόγιομο Φεγγάρι.
Χαρούμενες διπλοσκιές από χρυσές ανατολές
και πορφυρένια δειλινά,
που τρέχουν ανάμεσα στα λιόδενδρα
και κυλιούνται παθιασμένες στο χορτάρι.
Ηλιογέννητή μου,
τα δάκρυα που έριξε η αγάπη σου
δεν πήγανε χαμένα,
απ’ τις σταγόνες της βροχής τα γνώρισε ο ποταμός,
τα διάλεξε ένα ένα και τα ’στειλε στη θάλασσα.
Η φύση συνωμότησε για χάρη μας.
Το κύμα του βυθού τα έσυρε,
στου νόστου την απόμερη ακρογιαλιά – φωλιά
και τα έφερε σαν βότσαλα αργυρά, σε μένα.
Ηλιογέννητή μου,
κι αν όλα οριστικά θα έχουν τελειώσει
κι εσύ θα έχεις χαθεί,
θα προτιμήσω να χορεύω κάτω απ’ τον καυτό Ήλιο,
στο κέντρο της μοναξιάς μου,
παρά στη γωνία της ζωής κάποιου Φεγγαριού σου.
ΕΚΕΙ… ΘΑ ΣΕ ΣΥΝΑΝΤΗΣΩ
Εκεί που η επιτυχία αγαπάει την προετοιμασία.
Εκεί που υπάρχει προορισμός και που ακόμα και η έρημος γίνεται δρόμος.
Εκεί που υπάρχουν άντρες με σεβασμό, τρυφερότητα κι αγάπη και κάνουν το καλό γνωρίζοντας ότι το κακό επιστρέφει πάντα σ’ αυτόν που το στέλνει στους άλλους.
Εκεί που οι γυναίκες υποκλίνονται και βουρκώνουν μόνο στην ομορφιά της ψυχής και γίνονται το μονοπάτι με προορισμό τον ηλιόλουστο κήπο.
Εκεί σε κάποιο άλλο σύμπαν παράλληλο που οι ερωτευμένοι ονειρεύονται και κοιμούνται πάντα μαζί, χωρίς να πικραίνει ο ένας τον άλλον. Τα καθαρά χέρια δε μπορεί κανείς και τίποτα να τα χωρίσει.
Εκεί που την κοινή γνώμη δεν την αφήνουν να καθοδηγεί, γιατί η κοινή γνώμη δεν είναι φάρος, αλλά περιπλανώμενα φώτα που σκιάζουν ψυχή και σώμα, αποπροσανατολίζουν το μυαλό και στραγγίζουν την ευαίσθητη καρδιά, από το μαγευτικό ζωοφόρο αίμα, τον ασυγκράτητο πόνο της αγάπης, τον αναγκαίο γλυκόπικρο πόνο για να παραμένεις δυναμικά ζωντανός, γιατί όποιος δεν αγαπά τρέχει πάνω κάτω απαρηγόρητος και δε θα περάσει ποτέ την απέναντι όχθη. Απλά χωρίς να το γνωρίζει έχει κιόλας καεί και πεθαίνει.
Εκεί που η ευτυχία βρίσκεται: όχι σ’ αυτά που θέλεις ν’ αποκτήσεις αλλά στην εκτίμηση αυτών που έχεις, σε μικρές καθημερινές χειρονομίες, σε σιωπές που ακούγονται, σε γεμάτα κενά του πρέπει από τα θέλω που δεν περιμένουν να τα γεμίσει κάποιος άλλος, σε αγάπες που ζουν ευλογημένες από το Θεό, σε χαμόγελα που προσπαθούν αναδεικνύοντας τις ομορφιές του κόσμου κι αναπολώντας μετρώντας τ’ άστρα, ν’ αλλάξουν τον κόσμο.
Εκεί που τα βαθυστόχαστα χρώματα, της ανατολής ή του ηλιοβασιλέματος ή του ολόγιομου φεγγαριού το πλουμιστό φως, και η μυρωδιά που βγάζει η βροχή καθώς ξεγυμνώνεται πέφτοντας στο χώμα, γεμίζουν με όμορφες εικόνες το μυαλό μεθούν τη ζωή και το γλυκόπιοτο κρασί που ο κάπελας έρωτας με χοάνη το ουράνιο τόξο αγκυροβόλησε στον ουρανό, περιδινεί τις καρδιές προς την ουράνια πηγή.
Εκεί που δεν εμπιστεύονται όποιον μπαίνει στη ζωή τους όταν έχει λιακάδα και κρατούν σφιχτά, σαν τον κισσό γύρω απ’ τους κορμούς των δένδρων, όποιον έρχεται στις καταιγίδες τους και επιλέγει να μείνει.
Εκεί που γνωρίζουν το θρίαμβο της ζωής και το λίγο του χρόνου προτού το ουρλιαχτό του πόνου και το στροβίλισμα του θανάτου.
Εκεί που η αγάπη και ο έρωτας δε ζει ούτε στο παρελθόν ούτε στα όνειρα για το μέλλον αλλά στην παρούσα στιγμή γιατί όταν γίνονται κραυγές πίνοντας και χορεύοντας μες τους καπνούς των αναμνήσεων και των καπηλειών σκοτώνουν.
Peakupnews
Αγάθη Ρεβύθη
